नंदुरबार जिल्ह्यातील तळोदा तालुक्यातील इच्छागव्हाण ग्रामपंचायत हद्दीत वसलेले कुंडलेश्वर मंदिर हे एक प्राचीन तीर्थक्षेत्र मानले जाते. डोंगरदऱ्यांच्या कुशीत व हिरव्यागार जंगलात वसलेले हे मंदिर केवळ धार्मिक श्रद्धेचेच नाही तर निसर्गाच्या सान्निध्यात मिळणाऱ्या शांतीचेही केंद्र आहे.
प्राचीन परंपरा व भाविकांची ओढ:
कुंडलेश्वर हे भगवान शंकराचे प्राचीन मंदिर आहे. या मंदिराजवळच गरम पाण्याच्या कुंड्या असून वर्षभर येथे गरम पाण्याचे झरे वाहत असतात. श्रद्धाळू भाविकांसाठी हे एक अद्भुत व पवित्र स्थळ आहे. मंदिराच्या परिसरातील नैसर्गिक सौंदर्य, शांतता आणि रमणीय वातावरण भाविकांना आकर्षित करते.
प्रमुख अडचणी:
जरी हे मंदिर धार्मिक व ऐतिहासिक दृष्ट्या महत्त्वाचे असले तरीही ते पर्यटनाच्या अधिकृत यादीत समाविष्ट नाही. परिणामी, येथे विकासाच्या दृष्टीने अनेक अडचणी आहेत.
खराब रस्ता : भाविकांना येथे पोहोचण्यासाठी मोठा त्रास सहन करावा लागतो.
वनविभागाचा अडथळा : हे क्षेत्र वनविभागाच्या अखत्यारीत येत असल्याने रस्ता व इतर सुविधा उभारण्यास मंजुरी मिळत नाही. त्यामुळे विकासाची अनेक कामे अपूर्ण राहिली आहेत.
मंदिराची सेवा व पुजाऱ्यांची निष्ठा:
येथील मुख्य पुजारी किरण महाराज हे लहानपणापासून अपंगत्व असूनदेखील अनेक वर्षांपासून मंदिराची सेवा करत आहेत. भाविकांचे मार्गदर्शन करणे, मंदिर परिसराची देखभाल करणे व धार्मिक कार्यात सहभाग घेणे या सर्व गोष्टींमध्ये त्यांचे योगदान उल्लेखनीय आहे. त्यांच्या चिकाटीमुळे भाविकांमध्येही त्यांच्याबद्दल आदराची भावना आहे.
विकासाची पावले:
दोन वर्षांपूर्वी आमदार राजेश पाडवी यांनी मंदिराच्या विकासासाठी १ कोटी रुपयांचा निधी मंजूर केला होता. त्यातून काही कामे जसे की
मंदिरासमोर मोठे पत्र्याचे शेड
पायऱ्यांची दुरुस्ती
लोकांना राहण्याची सोय
सौरऊर्जा इत्यादी कामे झाली..
तरीही वनविभागाच्या अडचणींमुळे उर्वरित विकासकामे अर्धवट राहिली आहेत.
पुढील अपेक्षा:
आजच्या सोशल मीडियाच्या युगात या तीर्थक्षेत्राची माहिती वेगाने लोकांपर्यंत पोहोचत आहे. भाविक व पर्यटकांची संख्या वाढत आहे. त्यामुळे शासन व प्रशासनाने वनविभागासोबत समन्वय साधून रस्त्याची सुविधा व अन्य आवश्यक सोयी उपलब्ध करून दिल्यास हे तीर्थक्षेत्र जिल्ह्याचे एक प्रमुख धार्मिक व पर्यटन स्थळ म्हणून विकसित होऊ शकते.
निष्कर्ष:
कुंडलेश्वर मंदिर हे नंदुरबार जिल्ह्याचे एक लपलेले रत्न आहे. येथे धार्मिक श्रद्धा, नैसर्गिक सौंदर्य व ऐतिहासिक महत्त्व या तिन्ही गोष्टी एकत्रित दिसतात. योग्य तो विकास व प्रचार झाल्यास हे ठिकाण केवळ जिल्ह्यापुरतेच नाही तर महाराष्ट्राच्या पर्यटन नकाशावर ठळकपणे उमटेल.